Gỗ Lim – Cách nhận biết gỗ lim Lào và gỗ lim Nam Phi

Gỗ lim rất được ưa chuộng, chúng thường dùng để làm cột, kèo, xà… và các bộ phận cấu trúc trong các công trình xây cất theo lối cổ. Ngoài ra, lim còn được chuộng để làm các đồ gia dụng trong nhà như cửa gỗ, giường, phản… Lim có đặc tính rất quý nữa là không bị cong vênh, nứt nẻ, biến dạng do thời tiết nên rất được ưa chuộng nổi tiếng từ xưa đến nay cũng không mất đi giá trị. Hãy cùng chúng tôi đến với loại gỗ quý này để khám về nhiều hơn về chúng các bạn nhé!

Gỗ lim là gì?

Người Việt gọi gỗ lim nhằm chỉ loài Erythrophleum fordii ( lim xanh ), thuộc họ Fabaceae, chi Erythrophleum, đây là một trong bốn loại gỗ thuộc nhóm tứ thiết: định, lim, sến, táu.

Cây lim là cây gỗ lớn là cây gỗ lớn, cao trên 30m. Nếu cây mọc lẻ thường phân cành thấp, cành non màu xanh lục. Thân thẳng, tròn, gốc có bạnh nhỏ, vỏ màu nâu có nhiều nốt sàn mà nâu nhạt sau bong mảng hoặc vẩy lớn, lớp vỏ trong có màu nâu.

Cây gỗ lim có là kép lông chim 2 lần mọc cách. có 3-4 đôi cuống cấp 2. Hoa hình chùm kép. Qủa có hình trái thuôn. Hạt dẹt màu nâu đen, xếp lợp lên nhhau, vỏ hạt cứng, dây rốn dày và to gần bằng hạt.

Cây lim mọc chậm, là cây ưa sáng nhưng lại chịu bóng khi còn nhỏ, phân bố trên đất sét hoặc sét pha sâu dày, sống trong khí hậu nhiệt đới mưa mùa, có khả năng tái sinh hạt và chồi tốt, phân bố chủ yếu ở Việt Nam, đài loan và Trung Quốc.

Phân loại gỗ lim

– Gỗ lim gồm nhiều loại với những tên gọi khác nhau, tuy nhiên trên thị trường Việt Nam gỗ lim được biết đến với hai loại phổ biến nhất: lim Lào và Lim Nam Phi.

Gỗ lim Lào

– Xét về tỉ trọng thì gỗ lim Nam Phi thường nhẹ hơn gỗ lim Lào có thể do sự khách biệt trong vị trí địa lý, và chưa có tài liệu nào chứng minh được loại gỗ từ Nam Phi kém chất lượng và kém bền hơn gỗ lim Lào, tuy nhiên theo kinh nghiệm sản xuất của các đơn vị nội thất, gỗ lim Lào được đánh giá là có độ ổn định cao hơn khả năng chịu lực tốt hơn rất nhiều so với gỗ lim từ Nam Phi.

Gỗ lim Nam Phi

– Gỗ lim là loại gỗ rất tốt, nhờ đặc tính cứng và chắc của mình, ưu điểm lớn nhất là không bị biến dạnh và cong vênh theo thời tiết chính vì vậy từ xưa đến nay gỗ lim vẫn được yêu thích dùng làm kết cấu chịu lực chính cho các dạng kiến trúc nhà gỗ như: cột, kèo, ba ba bốn sáu, các loại cửa gỗ nhất là những cửa gỗ mặt tiền, sàn nhà…

– Cũng như những loại gỗ khác, gỗ lim thường được nhập khẩu từ nhiều nước khác nhau như: Lào, Campuchia, Tây Nguyên, hay các nước Congo và Nam Phi…Với việc siết chặt trong quả lý của cơ quan nhà nước như hiện nay thì việc sở hữu nguyên liệu gỗ lim Tây Nguyên hay Lào là rất khó khăn, vì vậy chất liệu gỗ này thường có giá thành khá cao, tuy nhiên những mẫu lim nhập khẩu hợp pháp từ Campuchia và các nước Nam Phi thường có giá mềm hơn.

Đặc điểm của gỗ Lim

Theo bảng xếp hạng gỗ tại Việt Nam, gỗ lim được xếp vào nhóm II, thuộc những loại gỗ khá quý hiếm.

Về cấu trúc bên trong, cây gỗ lim khá cứng chắc, do đó khối lượng cũng nặng hơn so với các loại gỗ thông thường, khả năng chống mối mọt cũng cao hơn rất nhiều. Gỗ lim có màu nâu thẫm, có khả năng chịu lực nén tốt đồng thời mang giá trị về mặt thẩm mỹ cao do có những vân gỗ xoắn trông vô cùng đẹp mắt. Đặc biệt, khi được ngâm dưới bùn nhiều năm trước khi đem đi gia công thành thành phẩm, mặt gỗ lim sẽ chuyển sang màu đen, sau khi xử lý sẽ trở thành màu sắc vô cùng sang trọng.

Về hương thơm, gỗ lim không có mùi hương thoang thoảng như gỗ xoan đào hay trầm tích mà hơi hắc, một số loài lim Lào hay các loài lim mọc ở Tây Nguyên còn có thể gây ra dị ứng đối với mũi.

Cách nhận biết lim Lào và lim Nam phi

Qua màu sắc vân gỗ

Khi chưa phun màu: Gỗ lim Lào thường có màu đỏ hơn và đậm hơn nhưng khi phum màu rồi thì gỗ lim Lào thường có màu sắc sáng bóng hơn, vân gỗ lim Lào mau hơn, vân gỗ mịn hơn vì độ tuổi để khai thác gỗ lim Lào thường cao hơn gỗ lim Nam Phi.

Qua khối lượng

về khối lượng, gỗ lim Lào thường nặng hơn lim Nam Phi nên việc vận chuyển và khai thác có phàn khó khăn hơn do đó mà giá thành cũng cao hơn, với cùng một thể tích thì gỗ lim Lào có thể nặng hơn gỗ lim Nam Phi từ 1,2 – 1,5 lần, và có thể chịu lực tốt hơn nhiều so với gỗ lim Nam Phi.

Gỗ lim thuộc nhóm mấy

– Gỗ lim là loại gỗ quý hiếm được xếp vào gỗ nhóm II ( Việt Nam ).

– Cây lim là loại cây gỗ cứng, chắc, nặng và không bị mối mọt tấn công, chúng có màu hơi nâu đến nâu thẫm, lim có khả năng chịu lực nén rất tốt, vân gỗ dạng xoắn khá đẹp, nếu để lâu hay ngâm dưới bùn thì mặt gỗ chuyển sang màu đen.

– Gỗ lim thường có mùi rất hắc, có thể gây dị ứng cho mũi đặc biệt là những loài lim ở khung vực Tây Nguyên hoặc Lim Lào.

Ứng dụng của gõ Lim trong cuộc sống

Nhờ đặc tính cứng và chắc của mình, ưu điểm lớn nhất là không bị biến dạng cong vênh do thời tiết nên từ xưa đến nay gỗ Lim vẫn được yêu thích để làm kết cấu chịu lực chính cho các dạng kiến trúc nhà gỗ như cột, kèo, ba ba bốn sáu, khung ngoại hoặc các loại cửa gỗ nhất là cửa gỗ mặt tiền hoặc dùng làm ván lót sàn nhà.

Lim tuy được ưa dùng làm các sản phẩm nội ngoại thất chịu lực, nhưng trong đồ gỗ gia dụng lại ít được ưa chuộng. Người Việt Nam từ xưa đến nay thường không thích dùng gỗ Lim đóng ghế ngồi hoặc giường ngủ có thể bởi hai yếu tố đó là:

Lim được cho là loại gỗ có độc tố: Trong quá trình tiếp xúc khi chế biến gỗ người thợ sản xuất hay thi công thường hay bị dị ứng hắt hơi hoặc mẩn ngứa. Chưa có tài liệu nào chứng minh là đúng hay sai nhưng có lẽ quan niệm này không đúng lắm bởi gỗ lim rất cứng nên khi cưa mạt gỗ thường rất nhỏ nhưng rất sắc bay lơ lửng trong không khí gây ra các hiện tượng nêu trên.

Yếu tố tâm linh: Cũng giống như gỗ mít, lim thường được dùng trong các công trình đình, chùa, hoặc các công trình tôn giáo. Là loại gỗ cứng và chắc cho dù các công trình trên bị phá huỷ nhưng gỗ lim vẫn còn sót lại và có thể tận dụng được. Nhiều khi được bán trôi nổi trên thị trường sau hàng chục năm. Nếu dùng gỗ đó tận dụng làm làm các đồ gia dụng sẽ không tốt cho người dùng.

Làm cửa gỗ, cầu thang, sàn gỗ

Vì tính năng cứng cáp, chắc chắn, không bị cong vênh và nứt nẻ, biến dạng do thời tiết nên gỗ Lim rất được ưa chuộng trong làm cửa, lát sàn, lát cầu thang, đem lại giá trị sử dụng đến vài chục năm, tăng độ an toàn cho ngôi nhà. Ngoài ra, gỗ Lim thường được dùng để xây dựng nhà sàn, đền, chùa, miếu hoặc các công trình tôn giáo, công trình văn hóa, cây gỗ lớn có độ dài khi nhập về Việt Nam lên tới 15 – 20m để làm cột đình, nhà có bước gian lớn.

Làm cột, kèo, xà

Nhờ tính năng của gỗ là cứng, chắc, nặng nhất trong các loại gỗ nên gỗ Lim thường được dùng để làm cột, kèo, xà,… các bộ phận cấu trúc đóng vai trò kiên cố của những công trình xây dựng theo lối cổ. Vì khi công trình đó có bị phá hủy những cột gỗ Lim vẫn có thể tái sử dụng được.

Đồ gia dụng như bàn, ghế, tủ, kệ

Theo kinh nghiệm của các đơn vị sản xuất và thi công đồ gỗ, gỗ Lim được đánh giá cao cả về chất lượng và giá thành. Với ưu điểm về khả năng chịu lực tốt, gỗ cứng, chắc, nặng, bền, không bị mối mọt, cong vênh hay nứt nẻ do thời tiết thay đổi, gỗ Lim thường được sử dụng để làm đồ nội thất trong gia đình như bàn, ghế, tủ, kệ,… hay đồ trang trí trong gia đình.

Ưu nhược điểm của gỗ lim

Ưu điểm

Gỗ Lim có thể cao đến hơn 30m và đường kính rộng 3m, nếu cây mọc lẻ thường sẽ phân cành thấp, cành non màu xanh lục.
Thân cây thẳng, tròn, gốc có bạnh nhỏ, vỏ màu nâu, hạt nó dẹt màu nâu đen, loại cây này mọc chậm, phân bố chủ yếu ở Việt Nam, Đài Loan, Quảng Đông, Quảng Tây Trung Quốc.
Gỗ Lim là một trong 4 loại gỗ tứ thiết của Việt Nam (Lim, sến, trắc, gụ) được xếp vào nhóm II về sự quý hiếm.

Nhược điểm

Gỗ Lim có mùi rất hắc, dễ gây dị ứng cho mũi đặc biệt là loài Lim ở khu vực Tây nguyên, Lào.
Đặc tính của gỗ Lim là thô và dẻo, các thớ gỗ dài nên không thích hợp để gọt đẽo, điêu khắc các chi tiết nhỏ, vì vậy đồ nội thất được chế tác từ gỗ Lim thường to, thô, mang đậm phong cách cổ xưa.
Ngoài ra, gỗ Lim không chịu được ẩm, khi được sử dụng trong môi trường có độ ẩm cao phải xử lý chống ẩm trước.

Trên đây là bài viết do DVT.VN biên soạn và gửi đến các bạn. Gỗ Lim là một trong những loại vật liệu được nhắc đến nhiều trong sản xuất thi công nội thất cao cấp vì đặc tính gỗ cứng cáp, chắc chắn, thớ gỗ mịn và độ quý hiếm của nó. Nó được đông đảo mọi người tin dùng trong cuộc sống hằng ngày vì sự hữu ích của mình. Hãy cùng theo dõi chúng tôi để có thêm cho mình những kiến thức mới các bạn nhé!