Doanh nhân Mai Kiều Liên (sinh năm 1953) là một nữ doanh nhân Việt Nam, chức vụ hiện tại Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk). Bà từng là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá VIII. Hãy cùng với chung tôi khám phá thêm những thông tin về nữ doanh nhân tài ba này bạn nhé!
Tiểu sử Mai Kiều Liên
Mai Kiều Liên sinh ngày 1 tháng 9 năm 1953 tại Paris, Pháp; nguyên quán: Thành phố Vị Thanh, Tỉnh Hậu Giang, là người dân tộc Kinh. Cha mẹ đều là bác sĩ nặng lòng yêu quê hương nên đã vui vẻ chấp nhận mọi gian nan khi đưa cả gia đình trở về Việt Nam năm 1957.
Mai Kiều Liên học tại trường Trưng Vương-Hà Nội, vào những năm chiến tranh khốc liệt phải sơ tán về nông thôn, học giữa bãi sông Hồng.
– 1976: tốt nghiệp Đại học từ năm 1976 về chế biến thịt và sữa tại Moscow, Liên Xô. 8/1976 – 8/1980: Kỹ sư phụ trách Khối sản xuất sữa đặc và sữa chua Nhà máy sữa Trường Thọ, Công ty Sữa – Cà phê Miền Nam (tiền thân của Công ty Sữa Việt Nam).
– 8/1980 – 2/1982: Kỹ sư Công nghệ Phòng Kỹ thuật Xí nghiệp Liên hợp Sữa Cà phê Bánh kẹo 1.
– 2/1982 – 9/1983: Trợ lý Giám đốc, Phó Giám đốc Kỹ thuật Nhà máy Sữa Thống Nhất, Xí nghiệp Liên hợp Sữa Cà phê Bánh kẹo 1.
– 9/1983 – 6/1984, bà đi học Quản lý Kinh tế tại Đại học Kinh tế Leningrad, Liên Xô.
– 7/1984 – 11/1992: Phó Tổng Giám đốc Công ty Sữa Việt Nam (Vinamilk), phụ trách lĩnh vực kinh tế.
– 12/1992 – nay: Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk).
– 1996 – 2001: Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá VIII [3]
– 11/2003 – 7/2015: Kiêm nhiệm Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk).
Trình độ chuyên môn
Chứng chỉ Quản lý Kinh tế, Đại học Kỹ sư Kinh tế Leningrad,
Nga.
Chứng chỉ Quản lý chính trị, Học viện Chính trị Quốc gia,
Việt Nam.
Kỹ sư về chế biến thịt và sữa, Đại học Moscow, Nga.
Chứng chỉ đào tạo về Quản trị Công ty.
Doanh thu “khủng” của Vinamilk
Sinh ra tại Pháp, năm lên ba tuổi, bà Mai Kiều Liên theo bố mẹ về nước đã đáp lại lời kêu gọi muốn Việt kiều về đóng góp cho đất nước lúc bấy giờ. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, bà Liên được Nhà nước cử đi học ngành chế biến sữa tại Nga – một ngành còn rất mới mẻ ở Việt Nam.
Năm 1976, sau khi tốt nghiệp, bà Mai Kiều Liên không ở lại xứ người làm việc mà trở về Việt Nam để trở thành một nữ kỹ sư trong Công ty sữa và cà phê miền Nam – tiền thân của Vinamilk, khi đó chỉ là một doanh nghiệp nhỏ.
Với tư chất thông minh, ham học hỏi, bà đã biết áp dụng hiệu quả những kiến thức đã học cùng sự sáng tạo của bản thân. Từ vị trí một kỹ sư, bà dần dần được phân công làm Trưởng ca, rồi Phó Giám đốc kỹ thuật, Phó Tổng Giám đốc và Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty.
Trong suốt hành trình 40 gắn bó với Vinamilk, bà Mai Kiều Liên đã có những đóng góp lớn, giúp biến Vinamilk từ một doanh nghiệp nhỏ với tài sản chỉ vài trăm nghìn USD trở thành trong những công ty có vốn hóa lớn nhất thị trường, 7,5 tỷ USD với doanh thu, lợi nhuận tăng ổn định qua các năm. Tới nay, tới 90% ý tưởng sản phẩm mới được Vinamilk đưa ra thị trường hằng năm được phát triển dựa trên ý tưởng của bà.
Và thực tế đã chứng minh, dưới sự lãnh đạo của bà, Vinamilk là một trong những doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa thành công nhất tại Việt Nam.
Kết thúc năm 2015, Vinamilk đạt hơn 40.000 tỷ đồng doanh thu và 1.770 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng trưởng lần lượt 14% và 28% so với kết quả đạt được năm trước.
Trong quý I/2016, tình hình kinh doanh sản xuất của Vinamilk ghi nhận những tín hiêu khả quan khi doanh thu thuần của Vinamilk đạt 10.369,87 tỷ đồng, tăng 18,2% so với cùng kỳ, lợi nhuận sau thuế đạt 3.161 tỷ đồng, trong đó, lợi ích công ty mẹ là 2.626 tỷ đồng, tăng 38% so với cùng kỳ năm trước.
Năm 2016, Vinamilk đặt kế hoạch doanh thu 44.560 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 8.266 tỷ đồng, tăng trưởng lần lượt 11% và 6% so với năm 2015.
Bà Liên cũng tỏ ra khá tham vọng khi đặt mục tiêu Vinamilk sẽ trở thành tập đoàn đa quốc gia và sẽ đạt doanh số 3 tỷ USD vào năm 2017. Để đạt được điều này, Tổng giám đốc Vinamilk cho biết, sẽ có những trang trại lớn để 2017 sẽ tự túc 40% nguyên liệu từ bò trong nước, giảm bớt nhập khẩu nguyên liệu nước ngoài.
Bà Mai Kiều Liên và những câu chuyện lần đầu kể về Vinamilk
Bí quyết nào để công ty kinh doanh hiệu quả như vậy?
Hiệu quả có được tổng hợp từ rất nhiều biện pháp từ chiến lược đến chiến thuật rồi con người cũng phải rất là sáng tạo. Mỗi một thời kỳ có những khó khăn rất riêng và mình phải biết những mắt xích để giải toả. Mỗi năm lại khác, 5 năm nay khác, 5 năm tới khác.
Môi trường kinh doanh liên tục thay đổi theo chiều hướng cạnh tranh khắc nghiệt hơn chứ không có chuyện có năm nào cạnh tranh kém đi. Cho nên vấn đề là làm sao để đạt được giá thành hạ nhưng chất lượng phải tốt. Nhất là thực phẩm thì yêu cầu chất lượng càng cao vì liên quan trực tiếp đến sức khoẻ con người. Tivi, tủ lạnh…cũng vậy, cái nào tốt thì người ta mới dùng.
Chất lượng tốt nhưng giá thành phải hạ.
Thứ ba nữa là dịch vụ phải tốt. Bây giờ là thời đại 4.0, tự động hoá nhà máy rồi còn tự động hoá cả phân phối nữa. Thế giới thế nào thì chúng ta vậy, mình áp dụng một cách sáng tạo và phù hợp thực tế của mình.
Làm thế nào để giá thành hạ mà chất lượng lại tốt?
Các nước Đông Âu phát triển ngành sữa ở xứ lạnh, chăn nuôi bò rất dễ. Họ có truyền thống mấy trăm năm mình không có, tất cả phải học hỏi, rút kinh nghiệm. Đặc biệt là khí hậu ở Việt Nam không hề thuận lợi cho chăn nuôi bò sữa, bò cần mát thì mình nóng, bò cần khô thì mình ẩm, bò cần đồng cỏ thì mình không có đất.
Từ năm 1990 đến giờ, Vinamilk đã xây dựng chiến lược phải tự túc được nguyên liệu vì nguyên liệu muốn làm được không phải đơn giản. Trước mắt thì kết hợp với bà con nông dân. Mình đặt giá thu mua cao, người nông dân tự phát triển chăn nuôi và mình bao tiêu.
Vinamilk làm thế từ năm 1990 đến 2005 thì tôi thấy rằng phải đi bằng hai chân. Có nghĩa là, nông dân một phần và mình làm trang trại một phần.
Chăn nuôi bò sữa của người nông dân ngày xưa tập trung chủ yếu ở TP.HCM vì đó là nơi tiêu thụ nhiều nhất, sau này đô thị hoá nên dạt dần, dạt dần chỉ còn Củ Chi rồi dạt tiếp luôn tới Long An và Vĩnh Long. Tại TP.HCM ngày càng giảm lượng người nuôi vì đất đai đô thị hoá thì chăn nuôi bò sữa không còn hiệu quả. Chính vì thế, tôi nghĩ sau này mình tự túc sẽ lớn hơn mình thu mua của nông dân.
Có thời các tỉnh ồ ạt nhập bò nhưng rồi kinh doanh không thành công, không thực hiện được. Vinamilk mua lại trang trại của tỉnh Tuyên Quang. Bắt đầu từ năm 2004-2005, Vinamilk bắt đầu làm trang trại.
Giá thành của nuôi trang trại rẻ hơn nhiều nông dân nuôi nhỏ lẻ vì mình nuôi tập trung, năng suất lao động cao hơn. Từ những trang trại đầu tiên đó đến bây giờ thì mình có tới 10 trang trại trong đó có 1 trang trại là organic. Các trang trại đều đạt Global Gap. Vừa rồi các trang trại của Vinamilk được các bên đánh giá là lớn nhất Châu Á. Như vậy, đầu tiên 100% nguyên liệu là từ mua của nông dân còn bây giờ trang trại chiếm 40%.
9 trang trại của mình đang có tới 24 ngàn con, chỉ cần 3-4 năm nữa thôi mình sẽ gấp đôi lên khoảng 50 ngàn con vì giờ áp dụng phôi giới tính nên tỷ lệ sinh con cái rất cao.
Những người nông dân đồng hành cùng vinamilk lâu nay sẽ bị ảnh hưởng?
Không. Mình vẫn hợp tác với nông dân chặt chẽ. Họ vẫn còn muốn nuôi thì mình vẫn còn ủng hộ. Ủng hộ ở đây là cả về giống, biện pháp kỹ thuật chăn nuôi và quan trọng nhất vẫn là bao tiêu. Chừng nào họ không muốn nuôi nữa thì thôi. Họ muốn mở rộng bao nhiêu cũng được, mình vẫn bao tiêu. Quan trọng nhất trong nông nghiệp vẫn là phần bao tiêu chứ người nông dân không thể lúc được mùa thì mất giá, mất mùa được giá… được, rất bấp bênh. Vinamilk bao tiêu và có giá rõ ràng. Có nghĩa là mùa đông, mùa nóng, mùa lạnh gì cũng được bao tiêu hết.
Ngày xưa có cảnh tranh mua tranh bán thì nông dân thấy chỗ nào cao hơn thì bán, chúng tôi cũng ok. Bán không được, trở về, chúng tôi cũng vẫn ok, vẫn mua không vấn đề gì cả. Chúng tôi nghĩ rằng đôi khi người nông dân họ được tăng thêm chút thu nhập thì cũng ủng hộ thôi.
Hành trình đưa Vinamilk thành doanh nghiệp 13 tỷ USD
Bà Mai Kiều Liên đã dẫn dắt Vinamilk hơn 40 năm qua, đưa công ty trở thành trường hợp thành công điển hình nhất của khối doanh nghiệp Nhà nước trong thời kỳ đổi mới. Doanh nghiệp lớn nhất ngành sữa ghi nhận doanh thu, lợi nhuận, tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu… tăng trưởng đều đặn và mạnh mẽ.
Nhiều chỉ số thể hiện kết quả kinh doanh kỷ lục qua các năm. Riêng năm 2017, doanh thu ở mức 51.041 tỷ đồng, giá trị vốn hóa đạt 302.773 tỷ đồng tương đương hơn 13 tỷ USD. 2018 là năm thứ ba liên tiếp công ty giữ ngôi vị quán quân thị trường chứng khoán về lợi nhuận. Sản phẩm của doanh nghiệp hiện có mặt tại 40 thị trường trên thế giới.
“Nữ tướng” ngành sữa chia sẻ hành trình Vinamilk chinh phục người tiêu dùng, chạm tới doanh thu tỷ USD qua 4 thập kỷ hoạt động.
Những nguyên nhân nào giúp Vinamilk đạt doanh thu hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm?
– Thị phần sữa tươi, sữa chua của Vinamilk hiện chiếm khoảng 50%. Có được thành tựu này là tổng hòa mọi sự cố gắng, chiến đấu không mệt mỏi để có một công ty sữa Việt Nam không phụ thuộc nước ngoài, gia tăng mức sử dụng sữa, nhằm nâng cao thể chất cho trẻ em Việt Nam.
Một trong những yếu tố tạo nên sự lớn mạnh của doanh nghiệp còn nhờ sự cạnh tranh. Thị trường là cơ hội cho tất cả doanh nghiệp. Đơn vị nào có chất lượng tốt hơn sẽ có chỗ đứng vững chãi.
Không riêng tôi mà tập thể Vinamilk rất tự hào vì xây dựng được một ngành công nghiệp sữa Việt Nam không thua kém bạn bè khu vực, thiết lập hệ thống chăn nuôi bò sữa vốn là mong ước từ lâu nay đã thành hình. Bởi tự chủ được nguyên liệu sẽ chủ động trong sản xuất, giá thành.
Khó khăn lớn nhất bà từng đối mặt trong hơn 4 thập kỷ đảm đương cương vị CEO công ty sữa?
– Công ty Sữa – Cà phê Việt Nam, tiền thân của Vinamilk ra đời trong bối cảnh đất nước vừa thống nhất. Sau chiến tranh, ngành sữa Việt hoàn toàn không có gì, kể cả đàn bò. Máy móc, thiết bị cũ, mọi nguyên liệu đều phải ngoại nhập. Có 2 nhà máy công suất thiết kế 196 triệu tấn một năm, nhưng thực tế, Vinamilk chỉ sản xuất 8 triệu tấn. Một nhà máy phải đóng cửa vì không có nguyên liệu.
Lúc bấy giờ, động lực lớn nhất mà tất cả nhân viên dồn tâm trí và sức lực xây dựng ngành sữa Việt Nam chính là làm sao để tạo nguồn dinh dưỡng phát triển thể lực trí tuệ, tầm vóc thế hệ trẻ. Điều đó đã luôn thôi thúc chúng tôi tiếp tục lao động, sáng tạo trong suốt 40 năm qua.
Là người lãnh đạo, tôi cho rằng cần phải tìm ra mắt xích để giải quyết mọi khó khăn. Cứ khó là tôi lại phải nghĩ. Ngay như việc tận dụng đầu vào và đầu ra trong sản xuất sữa đặc độ khô không đảm bảo để làm ra sữa chua đem bán và lập quỹ công đoàn cải thiện đời sống cán bộ công nhân viên cũng là kỷ niệm đáng nhớ. Tôi luôn trăn trở làm sao để có sản phẩm, công nhân có việc làm, thu nhập phải tăng lên.
Những quyết định trọng đại nào bà đã đưa ra?
– Mỗi giai đoạn có những đặc thù khác nhau. Khi ổn định thị phần trong nước, công ty tính chuyện xuất khẩu. Kế hoạch này đã hiện thực hóa vào năm 1997, chúng tôi đi vào vùng chiến sự tại Iraq để có thể ký kết hợp đồng với đối tác. Đây là một quyết định khó khăn. Nhưng sản phẩm của chúng tôi đã được người dân tại đây sử dụng và chấp nhận, đó là cái được lớn nhất của lô hàng xuất khẩu đầu tiên. Thành tựu bước đầu đó làm nền tảng duy trì tốc độ tăng trưởng xuất khẩu hai con số của Vinamilk, giá trị khoảng 300 triệu USD mỗi năm.
Cũng trong cuối thập niên 90, công ty trải qua bước ngoặt lớn khi quyết định từ chối liên doanh. Thời đó Việt Nam là một trong những thị trường hấp dẫn doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Mua bán sáp nhập sôi động hơn bao giờ hết. Vinamilk cũng từng đứng trước thời khắc lựa chọn “bán mình” hay “giữ mình”.
Nếu đối tác nắm 70% cổ phần, công ty còn 30% đồng nghĩa với việc doanh nghiệp không còn tiếng nói trong điều hành. Nếu chấp thuận lời đề nghị thì lương lãnh đạo rất cao nhưng thu nhập của công nhân lại không tốt.
Chúng tôi phân tích và tranh luận với nhau rất nhiều lần trong suốt một năm rồi cuối cùng đồng thuận không liên doanh. Chúng tôi nghĩ: thôi chịu khó là đối thủ, vất vả hơn nhiều nhưng là đều tốt để tất cả mọi người cùng vận động, cạnh tranh lành mạnh để thị trường sữa càng phát triển.
Doanh nghiệp cũng từng tham vọng trở thành tập đoàn thực phẩm. Trên thế giới có nhiều tập đoàn như vậy, bao phủ nhiều mảng từ sữa, cà phê, nước ngọt, rượu bia… Có thời Vinamilk đầu tư nhà máy bia, cà phê, không thành công và chúng tôi đã chuyển nhượng. Thời đó có lẽ chúng tôi đầu tư quá sớm, không đúng thời điểm. Ví dụ ngành cà phê lúc đó không cạnh tranh được với cà phê lề đường. Bây giờ nhận thức của người tiêu dùng tốt hơn. Doanh nghiệp nào bây giờ tham gia thị trường cà phê sẽ có cơ hội hơn. Về bia, ban đầu chúng tôi định liên doanh với bia Sài Gòn. Nhưng liên doanh đó giờ không còn do một số thay đổi. Cái nào có cơ hội, chuẩn bị tốt, tôi nghĩ không có vấn đề gì để đầu tư.
Hiện nay, trước thách thức của sân chơi rộng lớn khi Việt Nam thuộc cộng đồng kinh tế ASEAN, chúng tôi lại có những khó khăn khác và liên tục phải đưa ra những quyết định trọng đại. Đó là những cú bắt tay với các doanh nghiệp đầu ngành lĩnh vực khác nhằm tiếp tục ghi dấu ấn của sữa Việt trên thị trường nội và ngoại.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo, robot, tự động hóa, nhưng Vinamilk vẫn đầu tư rất nhiều cho nguồn lực nhân lực?
– Vinamilk đã xây dựng nhà máy 800 triệu lít sữa một năm, hoàn toàn tự động hóa ở Bình Dương, nhưng đó chưa phải cách mạng 4.0, mà 4.0 phải là ứng dụng tự động hóa, trí tuệ nhân tạo hoàn toàn và đều được kiểm soát chặt chẽ. Bây giờ nhà máy chúng tôi đã tự động hóa hoàn toàn nhưng vẫn phải có nhân viên lấy mẫu thử nghiệm để giám sát chất lượng.
Cách mạng 4.0 có thể giúp nâng cao năng suất, chất lượng ổn định, giảm thiểu nhiều rủi ro. Do đó, chúng tôi sẽ dần dần ứng dụng các công nghệ trong cuộc cách mạng này, không chỉ ở nhà máy Bình Dương, nhằm cải thiện hơn nữa ngành sữa. Vấn đề là chất lượng nhân lực. Chúng tôi luôn tìm kiếm, chào đón nhân sự giỏi.
Người lãnh đạo cần có những tố chất gì để đưa doanh nghiệp đi đến thành công, nhất là với lãnh đạo nữ?
– Tôi nghĩ là lãnh đạo, mình phải chân thành, làm gương, chứng minh được mình dẫn dắt đội ngũ công ty đi lên, cuộc sống mọi người khá lên. Làm sao để mọi người cảm thấy năm giờ chiều thích về nhà và tám giờ sáng thích đến công ty. Tôi nghĩ đó là thành công.
Ngoài ra mình còn phải có sự chuẩn bị, phải có kiến thức. Ai cũng có mong muốn mục tiêu cao hơn, với tôi là phải có kiến thức. Làm trong ngành sữa thì phải là chuyên gia về sữa. Khi có kiến thức thì sẽ đưa ra quyết định tốt hơn.
Là nữ giới, tôi nghĩ lãnh đạo nữ chỉ thua nam về sức mạnh cơ bắp, còn tất cả mọi thứ, từ kiến thức, đạo đức, đến đối nhân xử thế… đều giống nhau. Cái nữ tính nằm ở chỗ biết lắng nghe và thấu hiểu. Đó là bản năng, dù có quyết định gì cũng luôn luôn lắng nghe người đối diện, trên cơ sở đó đồng hành cùng người khác.
Tôi rất khâm phục các chị em tự xây dựng doanh nghiệp. Ngoài ý tưởng, họ cần có người hỗ trợ và rất nhiều thứ. Quan trọng là ý chí không buông bỏ, nếu mình biết mình làm đúng thì cứ đi tới, từng bước một. Tôi nghĩ những người có ý chí, kiến thức, đam mê sẽ thành công.
Nữ doanh nhân 3 lần được Forbes vinh danh
Nữ doanh nhân Mai Kiều Liên, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) trở thành người phụ nữ Việt Nam duy nhất 3 lần được tạp chí Forbes (tạp chí hàng đầu thế giới của Mỹ chuyên bình chọn các nhân vật nổi tiếng và có thế lực trên thế giới – PV) vinh danh là một trong 50 nữ doanh nhân quyền lực nhất châu Á với lời ca ngợi: “Vị giám đốc điều hành năng động này đã biến Vinamilk trở thành một trong những doanh nghiệp chủ lực của nền kinh tế Việt Nam. Xây dựng Vinamilk không những trở thành một trong những thương hiệu của Việt Nam có lợi nhuận nhất mà còn được kính trọng trên khắp châu Á”.
Nữ doanh nhân Mai Kiều Liên (sinh năm 1953) sinh ra và lớn lên ở Pháp. Dưới thời Liên Xô cũ, bà sang Moscow học ngành chế biến sữa. Năm 1976, sau khi lấy được tấm bằng kỹ sư, bà trở về Việt Nam với mong muốn được cống hiến tài năng và sức trẻ cho Tổ quốc.
Trở về quê hương, bà làm việc cho Công ty sữa và cà phê miền Nam, tiền thân của Vinamilk, và có nhiều đóng góp trong việc hiện đại hóa doanh nghiệp này của Việt Nam. Từ công việc ban đầu là kỹ sư, bà Mai Kiều Liên lên chức Trưởng ca, rồi Phó Giám đốc Kỹ thuật, Phó Tổng Giám đốc phụ trách kinh tế và đảm nhiệm vị trí Tổng Giám đốc Vinamilk từ năm 1992 đến nay. Năm 2003, khi Vinamilk được cổ phần hóa, bà kiêm chức Chủ tịch Hội đồng Quản trị.
Một số danh hiệu đạt được
– Huân chương Lao động hạng Nhì (năm 2001)
– Anh hùng Lao động thời kỳ Đổi mới (năm 2005)
– Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 2006)
– Ba lần được tạp chí Fobes Asia bình chọn là một trong 50 nữ doanh nhân xuất sắc nhất châu Á
– Hai lần được Tạp chí Quản trị doanh nghiệp châu Á bình chọn 1 trong 51 nhà lãnh đạo xuất sắc nhất châu Á, CEO xuất sắc châu Á trong lĩnh vực quan hệ với nhà đầu tư.
Những mục tiêu của Vinamilk trong những năm tới
Từng ấy năm công tác và lãnh đạo, nữ doanh nhân Mai Kiều Liên đã có nhiều đóng góp to lớn giúp Vinamilk trở thành một trong những thương hiệu hàng đầu trong nước và có vị thế trên thị trường quốc tế. Đồng thời, Vinamilk cũng tiên phong trong việc đáp ứng nhu cầu sữa của người Việt và phát triển nguồn nguyên liệu cho ngành sữa Việt Nam. Chính vì thế mà tạp chí Forbes đã đề cao rằng: “Doanh nhân Mai Kiều Liên không những đã xây dựng Vinamilk trở thành một trong những thương hiệu của Việt Nam có lợi nhuận nhất mà còn được kính trọng trên khắp châu Á”.
Trong chiến lược sản xuất, bà Mai Kiều Liên luôn hướng đến mục tiêu Vinamilk phải tìm ra những sản phẩm mới có lợi cho sức khỏe của người tiêu dùng để có thể chiếm lĩnh thị trường. Và thực tế đã chứng minh, năm 1993, khi lần đầu tiên Vinamilk tung ra thị trường sản phẩm sữa chua và kem đã ngay lập tức tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với người tiêu dùng, đến mức có người đã ví von rằng: “Việt Nam đã qua thời bao cấp nhưng có hai thứ vẫn phải “xếp hàng”, đó là đứng chờ công chứng giấy tờ và đi mua kem – sữa chua của Vinamilk”. Hoặc như việc năm 1987 Vinamilk đầu tư xây dựng Nhà máy Dielac, nhà máy sữa bột đầu tiên tại Việt Nam, cũng đã nhanh chóng thành công. Thời gian đầu người tiêu dùng chưa tin lắm vào sản phẩm Dielac vì đã quen sử dụng sữa bột ngoại, nhưng đến nay, sữa bột trẻ em của Vinamilk đã chiếm khoảng 30% thị phần trong nước và mục tiêu tiếp theo là 50% thị phần. Hiện doanh số xuất khẩu từ sữa bột trẻ em Dielac của Vinamilk luôn đạt hàng trăm triệu USD mỗi năm.
Sau gần 40 năm gắn bó và hơn 20 năm giữ cương vị Tổng giám đốc Vinamilk, điều khiến bà Mai Kiều Liên tâm đắc nhất đó là tập thể lãnh đạo cùng kỹ sư, cán bộ, công nhân của Công ty đã xây dựng được “Văn hóa Vinamilk”. Đó là tất cả từ người kinh nghiệm lâu năm đến người trẻ, ai cũng coi Vinamilk là gia đình thứ hai của mình, cùng nhau chia sẻ mọi thứ trong công việc cũng như trong cuộc sống, giúp nhau vượt qua khó khăn và cùng tự hào với những thành quả đạt được của Vinamilk.
Trở thành một trong 50 nữ doanh nhân quyền lực nhất châu Á, có thể nói bà Mai Kiều Liên đã tự hào sánh vai với các nữ lãnh đạo của những tập đoàn nổi tiếng trên thế giới như HSBC, Singapore Telecom, Temasek, Morgan Stanley, Huyndai, Nomura, JP Morgans, Horizons Ventures; trong đó có người giàu nhất nước Úc là bà Gina Rinehart, trùm khai thác mỏ ở Perth và bà Hyun Jeong-Eun, Chủ tịch Tập đoàn Hyundai của Hàn Quốc.
Dưới sự chèo lái của bà, thị trường xuất khẩu của Vinamilk đã vươn tới 31 quốc gia trên thế giới. Đặc biệt, kể từ khi niêm yết vào năm 2006, cổ phiếu của Vinamilk luôn được xem là cổ phiếu blue-chip (cổ phiếu của những công ty hàng đầu, luôn nhận được nhiều sự quan tâm nhất của giới đầu tư chứng khoán) trên thị trường chứng khoán, bởi không chỉ vì doanh nghiệp này có quy mô vốn lớn, thương hiệu uy tín mà còn vì kết quả kinh doanh luôn tăng trưởng tốt, hiệu quả hoạt động cao.
Ngoài việc được tạp chí Forbes 3 lần tôn vinh, tháng 7/2012, bà Mai Kiều Liên còn được Tạp chí Quản trị Doanh nghiệp châu Á trao giải thưởng “Asian Excellence recognition Awards 2012” (Những cá nhân/công ty xuất sắc nhất châu Á năm 2012) với danh hiệu “Những nhà lãnh đạo doanh nghiệp xuất sắc của châu Á trong lĩnh vực Quan hệ với nhà đầu tư”. Đây cũng là lần thứ hai bà được tạp chí này vinh danh; trước đó vào tháng 5/2012, bà đã được bình chọn cho danh hiệu “Những nhà lãnh đạo doanh nghiệp xuất sắc nhất khu vực châu Á trong lĩnh vực quản trị doanh nghiệp”.
Chia sẻ với chúng tôi, bà Mai Kiều Liên bày tỏ mong muốn đưa Vinamilk trở thành tập đoàn đa quốc gia và lọt vào top 50 doanh nghiệp sản xuất sữa lớn nhất thế giới vào năm 2017 với doanh thu 3 tỷ USD/năm. Bên cạnh đó, để ngành công nghiệp chế biến sữa phát triển bền vững, Vinamilk luôn cố gắng chủ động được nguồn sữa nguyên liệu đạt về số lượng và chất lượng. Từ năm 2006, Vinamilk đã bắt đầu đầu tư vào lĩnh vực chăn nuôi bò sữa một cách trực tiếp thông qua xây dựng các trang trại nuôi bò sữa công nghiệp với tổng vốn khởi điểm là hơn 500 tỷ đồng và hiện nay đã tăng đến 1.600 tỷ (năm 2013). Tính đến thời điểm này Vinamilk có 5 trang trại ở Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Định, Lâm Đồng. Trong kế hoạch năm 2014 -2015, thêm 4 trang trại quy mô lớn đang được Vinamilk xây dựng và đưa vào hoạt động như các trang trại Thống Nhất (Thanh Hóa), Như Thanh (Thanh Hóa), Hà Tĩnh và Tây Ninh. Trong giai đoạn 2014 – 2016, Vinamilk dự kiến sẽ tiếp tục nhập bò giống cao sản từ các nước Úc, Mỹ để đáp ứng cho nhu cầu con giống của các trang trại mới. Hiện nay, tổng đàn bò cung cấp sữa cho Công ty bao gồm các trang trại của Vinamilk và bà con nông dân có ký kết hợp đồng bán sữa cho Vinamilk là hơn 80.000 con bò, mỗi ngày cung cấp khoảng 550 tấn sữa tươi nguyên liệu. Với kế hoạch phát triển các trang trại mới, Công ty sẽ đưa tổng số đàn bò của Vinamilk từ các trang trại và của các nông hộ lên khoảng 100.000 con vào năm 2017 và khoảng 120.000 – 140.000 con vào năm 2020, với sản lượng nguyên liệu sữa dự kiến đến năm 2020 sẽ tăng lên hơn gấp đôi là 1.000 – 1.200 tấn/ngày, đảm bảo nguồn cung cấp nguyên liệu sữa thuần khiết dồi dào cho hàng triệu gia đình Việt Nam.
Mới đây, trang trại bò sữa Vinamilk tại Nghệ An trở thành trang trại đầu tiên tại Đông Nam Á và là 1 trong ba trang trại bò sữa của châu Á được Global G.A.P. ConTrolUnion (Hà Lan), một tập đoàn quốc tế uy tín chuyên về hoạt động kiểm định và chứng nhận độc lập có mặt ở 80 quốc gia, trao chứng nhận đạt chuẩn quốc tế Thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu (Global G.A.P).
Lời khuyên của CEO để đi đến thành công
Phải biết liều
Trong những năm vừa qua Vinamilk là doanh nghiệp nhà nước đầu tiên cổ phần hóa đạt mức doanh thu tỉ USD, với hơn 200.000 điểm bán, đứng đầu thị trường sữa bán lẻ trong nước. Năm 2013 lợi nhuận sau thuế đạt 6.230 tỷ đồng, đứng vị trí thứ 2 trong top 10 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam và đứng vị trí thứ 8 trong top 10 doanh nghiệp nộp thuế lớn nhất Việt Nam.
Sự thành công của Vinamilk có sự đóng góp rất lớn của CEO Mai Kiều Liên, người phụ nữ đã có gắn bó lâu năm với thương hiệu sữa nổi tiếng Việt Nam. Theo bà, Vinamilk phát triển và đứng vững chính là sự lao động sáng tạo của hơn 4000 người là việt tại công ty. Bên cạnh đó, với sự chủ động, kịp thời lường trước được những khó khăn thử thách tác động từ bên ngoài và chuẩn bị các giải pháp ứng phó đã giúp Vinamilk vượt qua những khó khăn, thử thách trước thời buổi kinh tế khó khăn hiện nay.
Bà Liên quan niệm, làm doanh nghiệp luôn phải xây dựng kế hoạch dài hạn để chủ động trong mọi tình thế. Rồi mỗi năm phải xem lại, phân tích yếu tố khách quan, chủ quan và có quyết sách phù hợp với tình hình thị trường. Thêm vào đó, một trong những bí quyết thành công “cốt tử” của Vinamilk, theo bà Liên, muốn có sản phẩm đi đầu trên thị trường thì phải luôn sáng tạo. Sáng tạo là yếu tố sống còn. Vì thế, bà luôn đòi hỏi sự sáng tạo không ngừng trong công ty. Bà quyết liệt tới mức: “Đừng bao giờ đưa tôi ký duyệt những sản phẩm mà “người ta làm lời lắm”. Phải là sản phẩm mới, đi đầu trên thị trường“.
Được đào tạo ở Nga về chuyên ngành sữa nên tiếp cận rất nhanh và phát huy tốt sở trường, đây chính là lợi thế của bà Mai Kiều Liên khi là đầu tàu của thương hiệu sữa Việt Nam. Chia sẻ những khó khăn và lợi thế khi là lãnh đạo nữ trong một công ty lớn bà Liên chia sẻ: “Với cá nhân người phụ nữ, điểm mạnh là có tính chi tiết nên bản thân tôi làm việc gì cũng có kế hoạch rất chi tiết, tỉ mỉ mọi phương án và luôn lo xa cho mọi rủi ro có thể đến. Song với tôi nhiều khi sự thành công đến được ngày hôm nay cũng có 1 phần… liều”.
Là người phụ nữ quyết đoán và có suy nghĩ cấp tiến, bà Liên đã đưa ra những quyết định kịp thời như đầu tư vùng nguyên liệu từ sớm (đầu những năm 1990), tiến hành tái cấu trúc Vinamilk (2003), đưa Công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam (2006), quyết định đầu tư và ngừng đầu tư trong lĩnh vực bia, cà phê (giai đoạn 2005-2010). Và nay bà đặt mục tiêu sẽ đưa Công ty lọt vào top 50 doanh nghiệp sản xuất sữa lớn nhất thế giới trong 5 năm tới.
Thành công không chỉ là thành đạt
Là một nữ doanh nhân bản lĩnh, đầy quyền lực nhưng cũng rất nữ tính, chân chất, giản dị và rất đời thường. Sau những ngày làm việc căng thẳng bà trở về chăm sóc gia đình và làm những công việc của… ô sin. “Buổi tối, bên cạnh việc nhà thì tôi cũng vẫn trả lời email công việc. Ông xã tôi cũng có thể nấu cơm, tôi lau nhà rất vui vẻ, thoải mái. Nhà tôi không thuê người giúp việc mà tất cả các thành viên tham gia vào công việc gia đình”. Bà Liên chia sẻ.
Bà cũng cho biết thêm, xong công việc về nhà tôi vẫn là một bà nội trợ chính với việc nấu nướng, chăm sóc con cái, dọn dẹp nhà cửa… May mắn là vợ chồng tôi là bạn học từ hồi phổ thông, sau đó tôi đi học ở bên Nga còn chồng tôi học ở Ba Lan. Chúng tôi hiểu nhau, chia sẻ và đồng cảm với nhau, ngay cả trong những việc nhà. Thường các buổi tối sau khi việc nhà xong, khoảng 22 giờ tối tôi thường mở mail xem có mail nào gửi cần xử lý không, tôi có thể liên hệ được tất cả các anh em ở tất cả các vùng miền khác nhau, bất cứ lúc nào. Hơn nữa chính gia đình là chốn bình yên để tôi nghỉ ngơi, thư giãn sau những giờ làm việc căng thẳng, giúp tôi lấy lại năng lượng để làm việc hiệu quả hơn.
Nói về bà Mai Kiều Liên, một CEO cũng được tạp chí Forbes bình chọn là 50 nữ doanh nhân châu Á quyền lực nhất, bà Phạm Thị Việt Nga Tổng Giám đốc Dược Hậu Giang nhận xét: “Khi tiếp xúc với bà Mai Kiều Liên, tôi thấy bà quá bình dân, mặc dù bà đứng ở tầm cao. Bình dân từ cách nói chuyện, có sao nói vậy, nói những gì suy nghĩ từ tận đáy lòng, không dùng những từ hoa mĩ, bóng bẩy. Bình dân cả trong cách đối nhân xử thế với người đối diện”. Bà Nga cũng cho biết bà cũng coi Mai Kiều Liên là thần tượng của mình.
Giản dị, hòa đồng, cởi mở là thế nhưng trong công việc kinh doanh Bà Liên luôn quyết liệt, khi đã suy nghĩ kỹ thì quyết tâm làm tới cùng, vượt qua mọi khó khăn. Với bà quyền lợi người tiêu dùng phải được đặt trên hết. Bởi lẽ, quyền lợi người tiêu dùng mà không có thì quyền lợi cho tất cả các cổ đông cũng không. Người tiêu dùng là trước hết, sau đó mới đến cổ đông và cũng không được quên quyền lợi của người cung cấp nguyên liệu là nông dân, một trong những đối tác quan trọng của Vinamilk.
Làm lãnh đạo từ thời bao cấp, tuy nhiên bà không hề kém cạnh các CEO trẻ, bà luôn tận dụng tối đa công nghệ vào công việc của mình. Trong công việc nhân viên muốn trao đổi ý kiến hay bày tỏ nguyện vọng của mình điều qua email. “Tôi xử lý phần lớn công việc qua email. Tôi khuyến khích tư duy phản biện nhưng rất ghét họp hành. Anh em trong công ty, bất kỳ ai, có bức xúc gì thì cứ email cho tôi, tôi trả lời ngay. Trung bình một ngày, tôi nhận được từ 2-3 email của nhân viên bày tỏ những thắc mắc, bức xúc trong công việc”
Mỗi ngày vị CEO Vinamilk đến cơ quan lúc 8h và về lúc 5h như bao nhân viên khác, nếu có công việc phát sinh, bà có thể xử lý ở bất cứ nơi đâu nhờ các thiết bị di động công nghệ cao. Mặc dù là người quản lý cấp cao nhưng bà rất tỉ mỉ, nắm công việc ở những chi tiết rất nhỏ, sâu sát từng sản phẩm của Vinamilk. Có lẽ nhờ vậy mà bà Liên luôn có sức thuyết phục đối với anh em cán bộ công nhân viên, thống nhất được mọi người thành một khối để phát huy sức mạnh của tập thể, cùng Vinamilk gặt hái những thành công ngày hôm nay.
Trên đây là những thông tin liên quan đến ” bà hoàng sữa” do dvt.vn tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Hy vọng qua bài viết này bạn sẽ hiểu được những nỗ lực, cố gắng để đi đến thành công như này hôm nay của nữ doanh nhân này cũng như học hỏi được một số kinh nghiệm để đi đến thành công.
