Nhà Tranh Vách Đất – Những ưu và nhược điểm có thể bạn chưa biết

Hiện tại có rất  nhiều loại nhà chắc chắn và hiện đại nhưng có lẽ trong ký ức của mỗi người điều còn đọng lại chút gì đó về mái nhà tranh thuở bé, nơi ấy có ba có mẹ và cả ông bà quây quần bên mâm cơm ngày bé. Trong bài viết này sẽ đưa bạn về với ký ức ấy thông qua những thông tin cơ bản về ngôi nhà tranh vách đất và những điều bạn chưa biết. Hãy cùng nhau tham khảo nhé!

Nhà tranh vách đất là nhà gì?

Nhà tranh vách đất là nét đẹp văn hóa đặc sắc và gần gũi của nông thôn Việt Nam. Đây là kiến trúc nhà ở phổ thông ngày xưa được dựng lên với mục đích che mưa, che nắng. Để mỗi gia đình có một nơi gọi là mái ấm gia đình.

Nhà tranh thường được làm nên từ các nguyên vật liệu tự nhiên. Kiến trúc bên trong căn nhà có thể tùy biến theo mục đích, nhu cầu của từng gia đình. Có thể là 3 gian 2 chái hoặc nhà 5 gian 2 chái. Cột kèo căn nhà được làm từ cây tre, cây luồng, mái tranh dày. Nhà có hè rộng, trước hè thường có một hàng cột gỗ hình trụ tròn.

Nội thất trong nhà tranh rất đơn giản, thường là trần tre, ở giữa đặt bàn thờ gia tiên. Hai bên có thể kê phản hoặc kê giường để nằm nghỉ. Thêm một bàn ghế làm từ tre nứa để làm nơi thưởng trà, tiếp khách,…

nha-tranh
Nhà tranh vách đất

 

Nhà tranh vách đất – nghệ thuật kiến trúc độc đáo Á Đông

Nhà tranh vách đất thời xưa mang một phong cách rất thanh lịch mà gần gũi. Nhiều ngôi nhà tranh còn thể hiện rõ nét tín ngưỡng đặc trưng của Á Đông. Mặc dù trải qua những khó khăn vất vả, nhưng người nông dân vẫn không ngừng sáng tạo và cố gắng tạo nên kiến trúc nhà tranh ngày càng ấn tượng. 

Một ngôi nhà mang đậm một nét kiến trúc độc đáo, cổ điển mà không thể có ở khắp mọi nơi. Nhà tranh chỉ “lớn lên” trong vùng nguyên thủy mà mộc mạc. Đó chính là sự kiến tạo trong phong cách của người Á Đông. 

Kết cấu cơ bản của một ngôi nhà tranh vách đất

Khung xương nhà (bằng tre, gỗ)

Khung xương của ngôi nhà tranh vách đất thường được làm từ gỗ sẵn có trong vườn nhà. Tùy vào nguyên liệu sẵn có như cây mít, cây xoan, cây xoài,… người nông dân sẽ đốn hạ xuống. Sau đó xẻ thành gỗ để làm khung xương nhà theo kích thước, độ rộng theo thiết kế nhà.

Nếu không có gỗ thì người nông dân sẽ thay thế khung nhà bằng tre trúc. Những cây tre sẽ được thu hoạch về sẽ được chặt theo độ dài khoảng 3 – 4 mét. Sau đó sẽ được sơ chế sạch sẽ, sau đó sẽ được xử lý chống mối mọt bằng cách ngâm bùn 5 – 7 ngày trước khi đưa vào sử dụng.

nha tranh vach dat 1
Kết cấu cơ bản của một ngôi nhà tranh vách đất

Vách đất (bùn trộn rơm rạ)

Vách đất của nhà tranh được tạo nên từ bùn ao ruộng và rơm rạ. Người ra sẽ trộn đều chúng với nhau. Sau đó trát lên các vách tre, giúp căn nhà kín đáo hơn. Đồng thời có thể che chắn được mưa gió và giữ ấm vào mùa đông.

Mái nhà

Phần mái nhà có thể được lợp từ nhiều loại nguyên liệu khác nhau tùy theo vùng miền. Ở vùng Tây Bắc người ta thường dùng lá cọ để lợp thành các tấm lợp mái nhà. Một số vùng quê khác thì người nông dân sẽ dùng rơm, lá mía, cỏ tranh hoặc lá dừa. Mọi người có thể tùy chọn nguyên liệu nào phù hợp và thuận tiện cho việc xây dựng nhất.

Nhà tranh vách đất làm từ những loại nguyên vật liệu gì?

Nguyên vật liệu chủ yếu để làm nhà tranh vách đất đẹp là các vật liệu tự túc ở địa phương. Cột nhà thường được làm từ thân cây cau, cây xoan,… Còn kèo nhà được lấy từ gỗ mít, gỗ cây xoài trong vườn nhà.

Cây tre quanh xóm làng sẽ được dùng để làm vách nhà, trần nhà, vách ngăn, mái nhà,… Rơm rạ dùng để trách vách nhà thì nhà nông luôn có sẵn. Người ta sẽ phơi khô, bảo quản rơm để đánh với bùn đất để trát vách nhà.

rom
Rơm rạ để làm nhà tranh vách đất

Ưu và nhược điểm của nhà tranh vách đất

Ưu điểm

Tạo nên không gian gần gũi

Cuộc sống ồn ào nơi thành thị khiến con người muốn tìm đến nơi thoáng đãng mát mẻ để tận hưởng sự mộc mạc và bình dị. Nhà tranh vách đất chính là nơi tạo cho chúng ta cảm giác trong lành, yên bình và mang đậm phong cách của miền quê. 

Quá trình thi công tương đối nhanh

Không cầu kỳ như bất kỳ các ngôi nhà ngói, nhà tranh được xây dựng bằng những vật liệu sẵn có. Do đó, sẽ tiết kiệm được kha khá thời gian khi mua sắm đồ gia công.

Tiết kiệm chi phí xây dựng

Với những nguyên vật liệu sẵn có, người dân có thể xây dựng ngôi nhà tranh nhanh chóng. Do đó, đây chính là kiến trúc nhà ở dành cho người dân ở vùng miền quê sông nước. Những người mà không có dư dả về mặt tiền bạc.

Hạn chế tiếng ồn khi trời mưa

Vì đặc thù nhà tranh vách đất được lợp nên bằng mái lá, do đó khi trời mưa sẽ hạn chế được tiếng ồn. Điều này tạo nên không gian thoải mái cho những người đang sinh sống.

nha-tranh
Nhà tranh vừa có thể thân quen vừa xa xỉ nếu xây dựng một cách đặc biệt

Nhược điểm

Song song với những ưu điểm đã được đề cập ở trên; thì nhà tranh vách đất cũng có những nhược điểm mà người dự định xây dựng cần quan tâm; như: thời gian sử dụng ngắn là nhược điểm lớn nhất; ngoài ra nhà tranh sẽ khó chống chọi khi vào mùa lũ, khó lắp đặt điều hòa khi vào mùa hè…

Nhà tranh dễ xảy ra cháy nổ

Nhà tranh vách đất được xây dựng từ những nguyên liệu; như: gỗ cây, tre, rơm rạ khô… Đây đều là những vật liệu dễ cháy và bén rất nhanh; nên loại nhà này sẽ có nguy cơ cháy nổ rất cao.

Độ bền nhà đất khá khiêm tốn

Thời gian sử dụng ngắn là nhược điểm lớn nhất của nhà tranh vách đất. Mái tranh được lợp bằng rơm rạ phơi khô. Khi mưa xuống sẽ làm cho mái tranh này dẫn dần mục nát khiến cho nhà bị dột ướt.

Thông thường chỉ sau vài năm sử dụng người ta lại phải thay mái tranh mới để tránh bị dột. Ngoài ra, những vật liệu để xây nhà tranh cũng không phải là những vật liệu quá kiên cố nên nhà tranh sẽ không trụ vững được lâu.

Ý nghĩa nhà tranh vách đất

Từ ngàn đời xưa, hình ảnh nhà tranh vách đất đã in đậm trong tiềm thức của người nông dân. Nó gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt. Từ thuở nghèo khó, cơ cực bần hàn đến khi xã hội phát triển, ký ức về những căn nhà tranh vẫn khó có thể phai nhòa trong tâm trí người dân Việt Nam.

Có thể nói rằng, nhà tranh có ý nghĩa quan trọng với người nông dân cả trong cuộc sống và trong thơ ca. Là người Việt thế hệ 9X đời đầu trở về trước có lẽ không ai không biết đến loại hình nhà ở vô cùng bình dị và yên ả này.

Trong cuộc sống

Trong cuộc sống, mẫu nhà tranh vách đất đẹp là nơi an cư, trú ngụ của hàng triệu người dân nước ta. Thời xa xưa, hầu như gia đình nào cũng đông con, mỗi nhà có đến 7 – 8 thành viên chen chúc nhau trong những căn nhà tranh chật hẹp. 

Ấy thế mà nó lại quá đỗi bình yên, vui vẻ và hạnh phúc. Làm nhà tranh vách đất không chỉ để lấy chỗ trú mưa, trú nắng, là nơi để các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau mà nó còn làm nên nét đẹp văn hóa của người Việt.

Từ những mái nhà đơn sơ, mộc mạc đã có hàng nghìn người tài đức vẹn toàn được lớn lên, trở thành những người có ích cho đất nước.

nha-tranh-vach-dat
Nhà tranh vách đất đẹp là nơi an cư, trú ngụ của hàng triệu người dân

Trong thơ ca

Người Việt luôn biết biến tấu những câu từ thành những bài thơ, văn học dân gian mang phong cách lạc quan, yêu đời. Bài thơ về những ngôi nhà tranh cũng sẽ được tạo nên từ những câu chữ đầy tính hào sảng, phóng khoáng của người dân miền quê với hàng trăm thể loại độc đáo mà vẫn gần gũi và giản dị.

Tháng tám, thu cao, gió thét già

Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta

Tranh bay sang sông rải khắp bờ

Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,

Mảnh thấp quay lộn vào mương xa,

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức

Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật

Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre

Môi khô miệng cháy gào chẳng được

Quay về, chống gậy lòng ấm ức

Giây lát, gió lặng, mây tối mực

Trời thu mịt mịt đêm đen đặc

Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt

Con nằm xấu nết đạp lót nát

Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu

Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt

Từ trải cơn loạn ít ngủ nghèo

Đêm dài ướt át sao cho trót

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian

Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan

Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch hàn

Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững đứng trước mắt

Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!

Những biến tấu của nhà tranh vách đất hiện đại

Nhà tranh vách đất quá đỗi đơn sơ, mộc mạc, thế nhưng nó vẫn được người nông dân trân trọng, gìn giữ. Dù sự phát triển của xã hội hiện đại đã có rất nhiều loại hình nhà ở kiên cố, sang trọng khác ra đời.

Thế nhưng hình ảnh nhà tranh vẫn được bảo tồn và biến tấu với một số phong cách khác nhau để vừa giữ gìn được bản sắc dân tộc, vừa phù hợp hơn với cuộc sống hiện đại.

Nếu như xưa kia hình ảnh mái nhà tranh, vách đất gắn liền với sự nghèo khó, vất vả của người nông dân. Thì ngày nay thiết kế nhà tranh vách đất đã được biến tấu hiện đại hơn. Giúp cuộc sống trở nên tiện nghi, thẩm mỹ hơn mà vẫn rất gần gũi, thân thuộc với con người.

dat
Hiện nay, cách làm nhà tranh vách đất đã được khoác lên mình diện mạo mới, trở thành những căn nhà dạng nghỉ dưỡng vô cùng độc đáo.

Ngoài ra chúng còn được ứng dụng linh hoạt vào ngành du lịch nghỉ dưỡng, resort cao cấp. Đem đến cho du khách những trải nghiệm cực kỳ thú vị và quá đỗi bình yên để tạm xa khói bụi thành phố với những áp lực, căng thẳng trong công việc.

Những vật liệu được sử dụng để thi công nhà tranh vách đất hiện đại thường là kim loại, inox, xi măng, mái lá tranh nhân tạo,.. Điều này giúp ngôi nhà mãi bền đẹp, không bị ẩm mốc, không bị hư hỏng bởi mưa nắng, thời tiết. Trong khi đó, cái hồn thơ xưa cũ của nhà tranh vẫn được gìn giữ với nét đẹp mê lòng người.

Trên đây là bài viết về nhà tranh vách đất do DVT.VN đã tổng hợp được, hy vọng có thể giúp bạn hiểu hơn về ngôi nhà này và tìm được những ứng dụng phù hợp cho riêng mình. Đừng quên chia sẻ những hiểu biết của mình về nhà tranh vách đất với chúng mình nhé!

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *